Praten over je klachten helpt. Of je nou veel druk voelt, boos of angstig bent. Door te praten, begrijp je elkaar beter. Maar, het kan ook lastig zijn. Want hoe begin je? En wat als iemand jouw klachten niet begrijpt? Deze gesprekstips kunnen je helpen. Ook als je je zorgen maakt om een ander.
De belangrijkste tip: kies het juiste moment
Wat het juiste moment is, is voor iedereen anders. Misschien vind je het belangrijk dat niemand je kan storen. Of dat je de tijd kan nemen. Let daar dus op als je een moment prikt.
Veel mensen vinden het fijn om te praten tijdens het wandelen. Je maakt geluksstofjes aan, bent iets aan het doen en zit dus niet recht tegenover elkaar. In de auto hoef je elkaar ook niet steeds aan te kijken. En je weet van tevoren hoelang de rit duurt, en dus hoeveel tijd je hebt. Soms is het makkelijker het gesprek te voeren met iemand die in een andere ruimte zit. Bijvoorbeeld tijdens het gamen.
Maar hoe begin je zo’n gesprek? Bekijk de gesprekstips met voorbeeldzinnen.
Tips om te praten over jouw klachten
Mensen kunnen je problemen ook niet altijd oplossen. Maar mensen kunnen wel voor je zorgen, zodat je er niet alleen voor staat. - Mariam, 21
Maar vooral ook wat je niet kwijt wil. Laat je tijdens het gesprek niet onder druk zetten om vragen te beantwoorden waar je helemaal geen antwoord op wil geven. Er zijn verschillende manieren om dat te zeggen. Bijvoorbeeld:
‘Ik vind het niet fijn het hierover te hebben’.
‘Daar praat ik liever niet over, kunnen we het ergens ander over hebben?’
‘Misschien vertel ik dat een andere keer, maar niet nu.’
Praten over hoe je je voelt kan spannend zijn. Zo spannend, dat je op het moment van het gesprek misschien niet uit je woorden komt. Het kan dan helpen van tevoren een brief te schrijven. Schrijf bijvoorbeeld waar je mee zit en wat je nodig hebt. Lees de brief voor tijdens het gesprek.
Het is niet makkelijk om te omschrijven hoe je je voelt. Maar dat maakt het voor je gesprekspartner ook niet makkelijk om het te begrijpen. Probeer daarom zo duidelijk en eerlijk mogelijk te zijn over hoe je je voelt. Dan hoeft je gesprekspartner ook geen aannames te doen. Wat helpt, is het geven van voorbeelden. Heb je last van prestatiedruk? Denk dan bijvoorbeeld aan:
‘Ken je dat gevoel dat je hoofd vol zit en er níks meer bij kan? 'Dat heb ik nu.’
‘Soms overweldigd alle druk mij zo, dat het voelt alsof ik een hartstilstand heb.’
‘Ik moet zoveel, het voelt alsof ik aan het verdrinken ben.’
Wanneer je je niet goed voelt, heb je niet altijd zin of kracht om de hele situatie te omschrijven. Het kan handig zijn met een vriend, partner of collega een emoji-alarm af te spreken. Een speciale emoji die je alleen gebruikt als het even niet goed gaat. Zo hoef je niet veel uit te leggen, maar is de ander wel op de hoogte.
Tips om te praten met iemand waar je je zorgen over maakt
Vaak zal je merken dat als jij je kwetsbaar opstelt, dit de ander ook uitnodigt om zijn of haar ervaringen met jou te delen. - GZ-psycholoog Najla Edriouch
Open vragen helpen een gesprek op gang te brengen. En door het stellen van open vragen, kan de ander bepalen wat diegene wel of niet wil zeggen. Open vragen zijn vragen die je niet kunt beantwoorden met ja of nee. Voorbeelden zijn:
‘Hoe voel je je vandaag?’
‘Waar loop jij tegenaan?’
‘Wat kan ik voor je betekenen?’
Als iemand iets persoonlijks met je deelt, kan het spannend zijn daarop te reageren. Toch is het goed om door te vragen. Zegt iemand altijd druk te voelen om te presteren, kun je bijvoorbeeld vragen hoe lang iemand dat al voelt. Of waarom. Zo kun je die persoon verder helpen.
Wil iemand er niet verder over praten? Dan kan diegene dat zelf aangeven. Probeer het dan op een ander moment nog eens. Ook als iemand zegt dat het wel goed gaat, maar jij het gevoel hebt dat dat eigenlijk niet zo is.
Meningen, tips en adviezen kunnen de ander het gevoel geven dat hun mentale klachten makkelijk op te lossen zijn. Het belangrijkste is dat je luistert. Zonder oordeel. Wil je jouw eigen gevoel ook benoemen? Doe dat dan in de ik-vorm. Zo houd je ruimte voor wat de ander misschien wel anders ervaart. Voorbeelden van vragen in de ik-vorm zijn:
‘Ik merk dat je somber bent, klopt dat?’
‘Ik heb het gevoel dat het moeilijk voor je is om …’
‘Ik vind het verdrietig voor je dat…’
Hulp vragen kan lastig zijn. Het kan helpen om te vragen wat de ander nodig heeft. Bijvoorbeeld een luisterend oor, een taak overnemen of een momentje rust. Vragen die je kunt stellen zijn:
‘Hoe kan ik er voor je zijn?’
‘Kan ik iets voor je doen?’
‘Heb je ergens hulp bij nodig?’
