Madelon en Jeroen over burn-out
Drie jaar geleden kreeg Madelon (35) een burn-out. Haar man Jeroen (39) vond het lastig om zich in haar situatie in te leven. Nu hij zelf overspannen is, praten ze er veel over. Zo proberen ze een burn-out bij hem te voorkomen.
Ze wilde op de snelweg invoegen en zag een vrachtwagen over het hoofd. Madelon weet dan dat het mis is. “Ik gooide mijn stuur om en kwam omgekeerd in de berm terecht. Ik dacht: dit is niet goed. Terwijl ik daar stond heb ik meteen de huisarts gebeld. Dat had ik al veel eerder moeten doen.”
Madelon staat op dat moment al maanden onder druk op haar werk. En ook thuis is ze druk met haar eerste kindje. “Het brandde langzaam op. Ik had al twee weken buikklachten, sliep slecht, en af en toe schreeuwde ik onredelijk tegen Jeroen. Zelfs na dit ongeluk reed ik gewoon weer naar een werkafspraak. Daarna ben ik wel naar huis gegaan. Maar daar heb ik niets gezegd tegen mijn ouders, die op ons zoontje pasten. En ook niet tegen Jeroen.” “Ik denk dat je bijna nooit beseft hoe ernstig je eigen situatie is,” reageert Jeroen. “Dat je lang door blijft gaan en denkt: het komt wel goed. Of: het valt wel mee, en ik regel het wel.”
Helemaal op slot
De huisarts adviseert Madelon zich ziek te melden en contact op te nemen met de bedrijfsarts. “Op het moment dat ik uit mijn patroon stapte, kon ik meteen niks meer. Nog geen boodschappenlijstje maken.” Pas anderhalve week later komt Jeroen erachter dat Madelon bijna niets meer doet. Madelon: “Omdat ik geen boodschappen had gedaan en niet had gekookt. Dat deed ik daarvoor altijd. Tot die tijd had ik het gered met bakjes uit de vriezer en Hello Fresh. Ik wilde hem niet ongerust maken. Ook wist ik niet zo goed wat ik moest vertellen, want ik wist niet wat ik had.”
Madelon vertelt Jeroen dat ze ook niet meer naar haar werk gaat. “Jeroen reageerde met: ‘Dan had je toch wel even kunnen koken?’ Ik zei dat ik dat niet meer kon. Daarop zei hij alleen dat hij dan wel friet ging halen. Hij vroeg welke snack ik erbij wilde. En ik gilde naar hem dat ik dat zelfs niet meer kon bedenken.” Jeroen stelt op dat moment geen vragen. “Ik had toen nog niet door hoe serieus de situatie was. Ik dacht: misschien even een nachtje goed slapen.”
Ook in de weken daarna blijkt praten over de situatie van Madelon lastig. Madelon: “We praatten wel, maar dat was allemaal heel praktisch. Hoe krijgen we het eten geregeld, hoe krijgen we ons zoontje opgehaald? En over mijn klachten: ik heb last van mijn buik, ik kan niet slapen, ik kan geen tv meer kijken. Ik ben iemand die graag praat en ik heb niet veel geheimen of taboes. Maar ik wist nu zelf niet wat ik moest vertellen. Ik zat helemaal op slot.”
Jeroen reageerde met: ‘Dan had je toch wel even kunnen koken?’
Lastig te begrijpen
Madelon: “Thuis deed ik niets meer. Terwijl ik normaal bijna alles deed in het huishouden en het gezin. Daardoor veroorzaakte ik voor Jeroen problemen. Hij begreep niet goed dat ik helemaal niets meer kon doen terwijl ik de hele dag thuis was. Daar hebben we vaak discussies over gehad.” Jeroen: “Ik vond dat lastig te begrijpen, want lichamelijk was ze oké.”
Madelon: “We zijn samen sinds 2005. Ik wist dus wel dat Jeroen niet de perfecte gesprekspartner is om over je diepste gevoelens te praten. Daarover praat ik wel met mijn eigen vrienden en dat vinden we allebei oké. Maar nu was het wel lastig dat hij me niet begreep. Hij was boos omdat ik niets kon. Mijn burn-out kwam omdat ik te hoge eisen stelde aan mezelf. Precies op dat gevoelige onderwerp raakte hij me, terwijl ik er niets aan kon doen.”
Meer kennis en begrip
Pas na een aantal weken vinden Madelon en Jeroen een manier om met de situatie om te gaan. Madelon: “Ik kon hem niet duidelijk maken waarom ik sommige dingen niet kon. Maar op een gegeven moment accepteerde hij dat gewoon als ik dat zei. Ik vroeg hem dan om heel duidelijke hulp.” “Achteraf begrijp ik het beter,” zegt Jeroen. “Het overkomt me geen tweede keer, want ik weet nu beter hoe het werkt. Dingen doen kon ik wel van haar overnemen. Maar ze denkt ook veel na over wat er nodig is voor ons gezin. Wat er allemaal geregeld moet worden als een van de kinderen jarig is. Bijvoorbeeld mensen uitnodigen, traktaties, een kinderfeestje. Ik had eerst niet in de gaten hoeveel energie alleen het bedenken daarvan al kost. Daarin kon ik haar uiteindelijk veel meer helpen.”
Jeroen is nu zelf overspannen. Madelon had dat al snel in de gaten. “Hij zei dingen die ik herkende. Zoals: ‘Als ik deze week mijn werk afmaak, dan gaat het wel over’. Zo begon het bij mij ook.” Het verschil tussen een burn-out hebben en overspannen zijn, is dat overspannenheid omkeerbaar is. Dat betekent dat je snel weer beter wordt als je de oorzaak van de stress wegneemt. Dit geldt niet voor een burn-out. Madelon vond het dus belangrijk om er op tijd bij te zijn. Ze probeerde er met Jeroen over te praten. In het begin was het alsof ze praatte tegen een betonnen muur. “Ik ging steeds harder en meer praten, maar dat helpt bij Jeroen helemaal niet. Ik wilde graag weten hoe het met hem ging. Terwijl hij liever ergens alleen ging zitten.”
Ik kon hem niet duidelijk maken waarom ik bepaalde dingen niet kon. Maar op een gegeven moment accepteerde hij dat gewoon als ik dat zei.
Bekijk alle gesprekstips
Andere aanpak
Madelon bedacht een andere manier om met Jeroen in contact te komen. “Als iemand overspannen is, kan hij niks nieuws leren. Dus moest ik iets zoeken wat bij hem paste. Hij is business controller, en dus gewend om met schema’s en informatie te werken. Ik appte hem een lijst met kenmerken van overspannen tot aan burn-out. Zonder daar verder iets bij te zeggen. En daarna ging ik even wandelen.”
Jeroen: “Het werkte als een malle. Ik besefte dat ik zelf veel kenmerken van ‘overspannen’ had.” Madelon: “Toen ik terugkwam zei hij: ‘Ik denk dat ik overspannen ben’. ‘Denk je?’ antwoordde ik. Toen konden we er samen om lachen en hebben we een goed gesprek gehad.” Jeroen: “Ik praat er nog niet veel of graag over, maar wel meer dan toen Madelon haar burn-out had. Ik vind het heel ongemakkelijk om over mezelf te praten. Leuk ga ik het nooit vinden. Maar het is wel nodig om te zorgen dat het niet erger wordt.”